Dementievriendelijke buurt

Onze doelstelling is om op basis van reeds bestaande netwerken van formele- en informele zorg en welzijn rondom het Odensehuis innovatieve, duurzame ideeën en interventies verder ontwikkelen en realiseren met als primair doel zowel het fysieke als het sociale domein in het gebied Oud Zuid en groot Amsterdam dementievriendelijk te maken. Een leefomgeving waarin mensen met dementie zich prettig en veilig kunnen voelen, een wijk waarin mensen met dementie mogen vergeten maar zelf niet vergeten worden.

Sinds november 2009 is het Odensehuis gevestigd in de Marathonbuurt te Amsterdam. Dankzij regelmatige publieksactiviteiten en intensieve samenwerking met organisaties en buurtbewoners zijn bewoners en lokale ondernemers bekend geworden met dementie en hoe om te gaan met mensen met dementie. Het winnen van de Movisie Participatieprijs 2014 was voor ons een teken van nationale erkenning.

In een dementievriendelijke wijk zijn verandering van mentaliteit, correcte informatie en een genuanceerde beeldvorming de centrale thema’s. Een dementievriendelijke wijk is er een waarin mensen met dementie hun eigen kracht hervinden en kunnen werken aan het vervullen van hun ambities (‘DemenTalent’). Het versterkt hun zelfvertrouwen, in de wetenschap dat zij een waardevolle bijdrage kunnen leveren en deel kunnen nemen aan activiteiten die er voor hen ècht toe doen.
Wij gaan uit van meerdere krachten die specifiek bij een wijk horen. Dat kunnen sociale krachten zijn (vrijwilligers, actieve buurtbewoners en/of een woningcorporatie), economische (ondernemers), fysieke (de identiteit van een buurt, gebouwen en pleinen) of creatieve krachten (kunstenaars en scholen) én het vermogen tot generatie-neutraal samenwerken, verenigen en organiseren. Buurtbewoners die met elkaar in contact komen staan op meerdere niveaus centraal: zij zijn in de verschillende projecten initiatiefnemer of in ieder geval vanaf de start betrokken bij een initiatief. Wij hebben sponsorbijeenkomsten gehouden waarbij men eigen ideeën kon ‘pitchen’, en samenwerkingsverbanden met wijkorganisaties verder ontwikkeld en gefaciliteerd. Vrijwilligers van bedrijven uit de omgeving kwamen de handen uit de mouwen steken in het Odensehuis.

Wethouder Simone Kukenheim, op 16 oktober 2019 tijdens jubileumcongres Odensehuizen: "Ik vind het belangrijk dat Amsterdam een dementievriendelijke stad wordt en zie daarvoor enorme kansen in de sociale benadering van mensen met dementie en hun naasten. Het Odensehuis is een baanbrekend concept waar de formele zorg nog veel van kan leren. Het Odensehuis veroverde in 10 jaar tijd een belangrijke en herkenbare plek in de lokale en landelijke zorg. Het is voor de gemeente Amsterdam een voorbeeld van flexibiliteit, kwaliteit, en ondersteuning op de menselijke maat. Het Odensehuis is juist in deze turbulente tijd trouw gebleven aan hun missie van nabijheid, van geborgenheid, en van eenvoud, en heeft op een bewonderenswaardige manier gereageerd op alle veranderingen. Amsterdam is trots en zuinig op de pioniers en de drijvende krachten van het Odensehuis, op al die Amsterdammers die het verschil maken voor mensen met beginnende dementie en hun naasten. We koesteren het Odensehuis en zullen er samen voor zorgen het niet te beknellen in de eisen om Wmo en Wlz op elkaar te laten aansluiten."

In het kader van de Week van de Dementie 2013 werd tijdens een bijeenkomst in de Oranjekerk de zaal gevraagd om met ideeën voor een dementievriendelijke wijk te komen rond de thema’s: buren, maatschappelijke organisaties en middenstand, veiligheid en buitenruimte. Dit leverde de volgende suggesties op die nog immer actueel zijn:

  • Respecteer de privacy van betrokkene. Altijd eerst vragen of je iets kan doen!
  • Buren op de hoogte stellen van de situatie
  • Burennetwerken versterken
  • Samen boodschappen doen, zwemmen of naar een museum gaan
  • Een oogje in het zeil houden
  • Vignet op de winkeldeur met 'dementievriendelijk'
  • Voorlichting aan en workshops voor winkelpersoneel. Bijvoorbeeld via de straatcoach samen met mensen met dementie.
  • Optimale inzet (e)domotica/gps-mogelijkheden
  • Voorlichting op scholen (basis- en voortgezet onderwijs)
  • Slow kassa’s in supermarkten: een kassa voor langzaam betalen.
  • Snappen wat er speelt, 'gewoon' vertellen. Je kunt makkelijker naar de bakker als hij het snapt.
  • Meer ruimtes om samen te komen, meer ontmoetingsplekken zoals “Welkom” in de Stadionbuurt
  • Bewegwijzering straten en winkels via vignetten/symbolen /geluid/ kleuren
  • Op straat(verkeer): oriëntatie via objecten, tekst en figuur. Oversteek duidelijk: wanneer is ’t rood of groen?
  • Het is handiger als de buren weten dat de buurman/-vrouw dementie heeft.
  • Geldservice hulpverlening
  • Niet alleen vertellen hoe erg het is, maar ook wat er kan of wat je kunt doen om te helpen
  • Bestrating verbeteren met het oog op losse stoeptegels
  • Meer bankjes zó opgesteld dat er makkelijk contact gemaakt wordt
  • Openbare stadstuinen voor en door bewoners bijgehouden (stadslandbouwprojecten)
  • Communicatie/projecten met jongeren/ school bewerkstelligen
  • Rustpunten in de wijk creëren met plattegrond met legenda
  • Bibliotheek: eigen hoek, koffie, ontmoetingsplek, leesclubs, etc. Alle afgeschreven boeken en tijdschriften beschikbaar stellen. Je hoeft dan niet te onthouden wanneer het terug moet.